Cilt bakımı; cildimizin sağlığını, gençliğini ve ışıltısını korumaya yönelik uygulamaların bütünüdür. Günlük temizlik, nemlendirme ve güneş korumasının yanı sıra; kırışıklıklar, lekeler ve göz altı morlukları gibi ihtiyaca yönelik özel bakım adımlarını da içerir. Cildimiz, vücudumuzun en büyük organı olarak dış etkenlere karşı koruma sağlar, vücut ısısını dengeler ve dokunma duyusunu hissetmemizi mümkün kılar. Aynı zamanda genel sağlığımızın ve yaşam tarzımızın da bir aynasıdır. Sağlıklı ve ışıldayan bir cilt için, cildimizin özel ihtiyaçlarını anlamak ve ona uygun bakım rutinleri oluşturmak gerekir. Cilt tipi, çevresel faktörler ve kişisel ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak en doğru ürünler seçilmeli ve düzenli bakım alışkanlığı kazanılmalıdır. 

Cildimize uygun bir bakım rutini oluşturmak, sadece cilt sağlığımızı değil, genel iyi hissetme halimizi de olumlu etkiler. Düzenli cilt bakımı yapmak, bize birçok fayda sağlar: 

• Cilt sağlığını korur: Cildi besleyerek, bariyer fonksiyonunu güçlendirir.
• Yaşlanma belirtilerini geciktirir: İnce çizgi ve kırışıklıkların oluşumunu azaltmaya yardımcı olur.
• Dış etkenlere karşı koruma sağlar: Çevresel faktörlerden (güneş, hava kirliliği vb.) kaynaklanan hasarı azaltır.
• Daha eşit ve pürüzsüz bir görünüm sunar: Cilt tonu farklılıklarını azaltır, sağlıklı bir ışıltı kazandırır.
• Sebum dengesini düzenler: Yağlı ya da kuru ciltlerin dengelenmesine yardımcı olur.
• Nem kaybını önler: Cildi nemlendirerek kuruluğa ve hassasiyete karşı koruma sağlar.
• Ruhsal sağlığa katkıda bulunur: Kendine özen göstermek, stresi azaltır ve özgüveni artırır.

Kadınlar ve erkekler aynı cilt bakım ürünlerini elbette kullanabilir, ancak erkek cildi bazı yapısal farklılıklara sahiptir:

• Erkeklerin cildi, testosteron hormonu sayesinde kadınlarınkine göre daha kalın bir yapıdadır.
• Erkeklerdeki testosteron hormonu, ciltteki sebum üretimini arttırır, yani cilt daha yağlı olmaya yatkındır.
• Erkekler düzenli tıraş olduğu için cilt iritasyonu, hassasiyet veya kıl dönmesi gibi problemlere daha meyillidir.
• Erkeklerin cildinde kolajen oranı daha yüksek olduğu için ince çizgiler ve yaşlanma belirtileri genellikle daha geç ortaya çıkar.

Cilt bariyeri, cildi çevresel faktörlere, mikroorganizmalara ve su kaybına karşı koruyan doğal bir savunma mekanizmasıdır. Cilde faydalı maddeleri içeride tutarken, zararlı maddelerin girişini engeller. Aşağıdaki Şekil 1’de görüldüğü gibi, cildimiz üç ana katmandan oluşur: epidermis, dermis ve hipodermis. Epidermisin en dış tabakası olan stratum corneum, cilt bariyerinin temelini oluşturur. Bu tabaka, ölü deri hücreleri (korneositler) ve lipitlerden (seramidler, kolesterol ve yağ asitleri) meydana gelir. Stratum corneum'un yüzeyindeki sebum tabakası, cilt bariyerinin bir parçası olarak lipitlerle birlikte cildin koruyucu sistemini güçlendirir.

Cilt bariyeri ancak güçlü kaldığında, cildimizi dış etkenlere karşı koruyabilir. Eğer cilt bariyeri zarar görürse, çeşitli cilt sorunları ortaya çıkabilir. Aşağıdaki rahatsızlıkları sık sık gözlemliyorsanız, cilt bariyerinin zayıflamış olma ihtimali vardır: 

• Ciltte nem kaybı ve kuruluk
• Pul pul dökülme
• Kızarıklık
• Gerginlik hissi
• Akne
• İnce çizgiler

Cilt bariyerini güçlendirmek için düzenli ve doğru cilt bakımı yapmak önemlidir.

İlk olarak, cilt bakımına başlamadan önce cilt tipinizi belirlemek oldukça önemlidir. Bunun için aşağıdaki yöntemlere başvurabilirsiniz: 

Yıka ve bekle yöntemi

Yüzünüzü nazik bir yüz yıkama jeliyle temizleyin, ardından temiz bir havlu yardımıyla nazik hareketlerle kurulayın ve 30 dakika bekleyin. Bu sürenin sonunda cildinizi gözlemleyin.

• Eğer bu sürenin sonunda tüm yüzünüz yağlanmış ve parlak görünüyorsa, yağlı cilt tipine sahipsiniz demektir.
• Cildinizin sadece belirli bir bölgesi (genellikle T bölgesi: alın, burun, çene) parlak ve yağlı görünüyorsa, karma cilt tipine sahipsiniz demektir.
• Cildinizin gerildiğini hissediyorsanız ve pul pul dökülmeler varsa, kuru cilt tipine sahipsiniz demektir.
• Eğer cildinizde herhangi bir rahatsızlık yoksa ve sağlıklı görünüyorsa, normal cilt tipine sahipsiniz demektir.

Kâğıt testi

Eğer ilk testin sonucu net değilse, kâğıt testini uygulayabilirsiniz. Bir yaprak tuvalet kağıdını alıp katmanlarından ayırarak ince bir kâğıt elde edin. Bu kâğıdı, yüzünüzün farklı bölgelerine nazikçe bastırarak cildinizde yağ olup olmadığını kontrol edin. Kâğıdın üzerinde yağ izi bırakan bölgeler varsa, kâğıdı bastırdığınız bölgelerin yağlı olduğunu anlayabilirsiniz ve buna göre cilt tipinizi belirleyebilirsiniz.

​​Küçük bir not: Bahsettiğimiz tüm cilt tipleri ayrıca hassas ya da akneye yatkın olabilir, ancak normal ciltlerde bu ihtimal oldukça düşüktür. Örneğin, karma cilde sahip biri akneye meyilli olabilir, ya da kuru ciltli biri hassas bir cilde sahip olabilir. Bunu zamanla cildinizi gözlemleyerek daha iyi anlayabilirsiniz.

Aslında cildimize 3 temel adımda gereken bakımı sağlayabiliriz: temizlik, nemlendirme ve koruma. Gün boyunca cildimizin ihtiyaçları farklı olduğu için, cilt bakım rutinini sabah ve akşam olmak üzere ikiye ayırabiliriz:

Sabah rutini:

• Cildinizi, cilt tipinize uygun bir yüz yıkama jeliyle temizleyin ve kurulayın.
• Cilt tipinize ve gündüz kullanıma uygun bir nemlendirici kremi tüm yüzünüze nazik hareketlerle uygulayın.
• Cilt tipinize ve gündüz kullanıma uygun bir göz altı kremini yüzük parmağınıza alarak, tampon hareketlerle göz altınıza uygulayın.
• Cilt tipinize uygun bir güneş kremiyle cildinizi koruyun. Eğer UV indeksi 3’ün altındaysa, güneş kremi kullanmanız şart değildir. Ancak karlı havalarda ve yaz aylarında, cilt kanseri riskini azaltmak ve cilt yaşlanmasını önlemek için kullanmanız çok önemlidir. Gün içerisinde tazelenmelidir. 

Akşam rutini:

• Cildinizi, cilt tipinize uygun bir yüz yıkama jeliyle temizleyin ve kurulayın.
• Cilt tipinize uygun bir nemlendirici kremi tüm yüzünüze nazik hareketlerle uygulayın.
• Cilt tipinize ve gece kullanıma uygun bir göz altı kremini yüzük parmağınıza alarak, tampon hareketlerle göz altınıza uygulayın.

Özellikle gündüz ve gece kullanıma uygun ürünler almanız şart değildir. Hem gündüz hem gece kullanıma uygun ürünler de mevcuttur ve hem sabah hem akşam rutininde kullanılabilir. Göz çevresi hassas bir bölge olduğu için, göz altı için özel olarak geliştirilmiş ürünler kullanılmalıdır. Bu tip basit bir rutinle, birkaç adımda cildinizin sağlığını koruyarak, daha parlak ve canlı bir cilde sahip olabilirsiniz.

Temel bakım ürünleri dışında, eğer cildinizde memnun olmadığınız herhangi bir durum varsa, probleminize yönelik olarak geliştirilmiş bazı ürünlerden faydalanabilirsiniz. 

• Akne ve sivilce izleri: 

Akneye yatkın bir cildiniz varsa; salisilik asit, niasinamid, retinoidler veya çay ağacı yağı gibi aktifler içeren ürünlerden yararlanabilirsiniz.  Ayrıca C vitamini içeren ürünler veya glikolik asitli/ azelaik asitli ürünler de cilt yenilenmesine yardımcı olarak, sivilce izlerinin daha hızlı açılmasını sağlayabilir.

• Leke ve pigmentasyon: 

Leke ve pigmentasyona karşı kullanılabilecek birçok içerik mevcuttur: C vitamini, niasinamid, retinoidler, glikolik asit, azelaik asit, kojik asit, meyan kökü ekstresi vb. aktifler içeren ürünlerden yararlanabilirsiniz. 

• Kuruluk:

Hyalüronik asit, squalane, seramidler, karite yağı ve üre gibi içerikler cilt kuruluğuna iyi gelir, cildin nemli kalmasını sağlar.

• İnce çizgiler:

Yaşlanma belirtilerine karşı retinoidler, peptitler, bakuchiol, niasinamid, glikolik asit gibi içeriklerden yararlanabilirsiniz.

• Fazla sebum üretimi:

Cildiniz çok yağlanıyorsa, salisilik asit, çinko, niasinamid, çay ağacı yağı veya glikolik asit gibi aktifler içeren ürünlerden yararlanabilirsiniz. Haftada 1-2 kere kil maskesi yapmak da cildin sebum dengesini sağlamaya yardımcı olacaktır.

• Hassasiyet:

Cildiniz hassaslık gösterdiğinde aloe vera, hyalüronik asit, panthenol, centella asiatica, seramidler veya squalane gibi aktifler içeren ürünlerden yararlanabilirsiniz. 

Yukarıdaki cilt problemleri dışında daha ciddi bir cilt probleminiz varsa, dermatoloğa danışmanız tavsiye edilir. 

Ayrıca, satın aldığınız kozmetik ürünün dış ambalajında bulunan kullanım talimatlarını okumanız ve onlara uymanız önerilir. Bazı ürünler ciltte hassaslık veya güneşe duyarlılık yaratabileceği için ürünü kullanmadan önce doğru kullanım yöntemini ve sıklığını öğrenmek çok önemlidir.

Cilt bakımı rutininizdeki ürünleri ne miktarda kullanacağınız konusunda bir fikriniz yoksa Tablo 1’i inceleyin.

Tablo 1. Cilt bakımında ürünlerin miktarları ve sıralamaları.

Şunu da unutmamak gerekir, en iyi rutin sürdürülebilir olan rutindir. Eğer cilt bakımı yapmak size bir yük gibi geliyorsa, az ama öz bir rutin oluşturarak işinizi kolaylaştırabilirsiniz!