Kara Mürver

Kara mürver nedir?

Kara mürver (Sambucus nigra) Adoxaceae familyasında bulunan, Asya, Avrupa, Kuzey Afrika ve ABD'ye özgü bir bitki türüdür. Yuvarlak şekilli, mor-siyah renkli, 3-5 çekirdekli, küçük meyvelere sahip bir bitkidir. Vitamin ve mineral açısından oldukça zengin olan mürverin içerisinde bulunan en önemli bileşikler flavonoidler, fenolik asitler ve antosiyaninlerdir. İçerdiği bu bileşiklerin etkilerinden dolayı geleneksel tıpta uzun zamandır kullanılmaktadır.

Sağlık açısında kara mürverin kullanımı

Kara mürverin hem çiçek hem de meyveleri geleneksel tıpta profilaktik ve tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. En önemli özelliği olan antioksidan etkisini içeriğinde barındırdığı antosiyaninlerden alır. Antosiyoninler antikanserojen, bağışıklık sistem programları, antialerjik, antibakteriyel ve antiviral özellikler gösterirler.  Bununla beraber Kara mürverin antiinflamatuvar,  diüretik ve sekretolitik olarak; influenzada, helicobacter pyloride ve kardiyovasküler hastalıklarda kullanıldığına dair çalışmalar bulunmaktadır.

Kara mürverin bağışıklık sistemine etkisi

Doğal bir antioksidan olan antosiyaninin taşıyan mürverin en öne çıkan özelliklerinden birisi immünomodülatör etkisidir. Hem sağlıklı hem de hasta canlılarda savunma mekanizmalarını düzenlemeye destek olarak bağışıklık sistemini güçlendirdiği bilinmektedir.

Kara mürverin Covid 19’da kullanımı

Mürver, inflamatuar sitokinleri modüle etme yeteneğinden dolayı antiviral özelliklere sahiptir. Yapılan çalışmalar mürverin viral hastalıkların önlenmesi ve ilk tedavisi için uygun olduğunu göstermektedir. Mürverin bağışıklık sistemini aşırı uyararak sitokin fırtınası riskini artırabileceği endişesi olduğu için şu an sahip olduğumuz bilgiler Covid 19 hastalarında kullanım için yetersizdir.

Kara mürverin soğuk algınlığı ve gripte kullanımı

Kara mürverin yüksek oranlarda antioksidan içermesi, onu grip gibi bağışıklık sistemini yoran viral kaynaklı hastalıklara karşı korunmada önemli bir noktaya getirmektedir. Bu doğrultuda yapılan laboratuvar çalışmalarında, mürver özütünün üst solunum yollarına neden olan patojenlere ve influenza virüsüne karşı potansiyel olarak antiviral ve antibakteriyel etkiler gösterdiği tespit edilmiştir.

Yapılan başka bir çalışmada, grip benzeri semptomları olan 60 kişi iki gruba ayrılmış ve bir gruba mürver şurubu verilirken diğer gruba plasebo uygulanmıştır. Kara mürver tüketen gruptaki kişilerin hastalık belirtilerinin diğer gruptan 4 gün önce düzeldiği gözlemlenmiştir.

Ayrıca, bağışıklık sisteminin yanıtını arttırıp soğuk algınlığının şiddetini, süresini ve belirtilerini azaltmasının yanı sıra viral enfeksiyonların neden olduğu üst solunum yolu rahatsızlıklarını önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olduğu çalışmalar bulunmaktadır.

Bitki mi takviye mi tüketilmeli?

Bitkinin içeriğindeki bileşiklerin birçok faydasının olmasının yanı sıra, çiğ meyveleri, yaprakları ve gövdesi zehirli olan bir bitkidir ve çiğ yenildiğinde ciddi mide problemlerine neden olabilmektedir. Hem kaliteli etken maddeye ulaşmak hem de bu gibi güvenilirlik endişeleri yaşamamak için günümüzde sıkça tüketilen eczanelerden kolayca ulaşabileceğiniz birçok gıda takviyesi formunda olan ürünü bulunmaktadır. Bu takviyeleri hekim ve eczacılarınıza danışarak ihtiyaç dahilinde kullanabilirsiniz.

Takviye olarak hangi formları bulunuyor?

Eczanelerde bir bireyin kullanımına uygun miligramlarda gerekli onaylar alınarak üretimi yapılmış olan tablet, saşe, şurup, damla ve çiğnenebilir formda takviye edici gıdaları bulunmaktadır.

Kara mürverin çocuklarda kullanımı

Meyvelerin çiğ olarak tüketimi için 12 yaş altı çocuklarda yeterli çalışma bulunmamaktadır fakat eczanelerde satılan mürver özütü içerikli takviye şurup ve jelibon tarzı ürünler 3 yaşından itibaren güvenilirlikle kullanılabilir.

Kara mürverin gebelerde kullanımı

Hamileler üzerinde yapılan çalışmalar yeterli olmadığı için kullanımı önerilmez.

Herhangi bir ilaçla beraber kullanılabilir mi?

Kara mürver teorik olarak bağışıklık sistemini baskılamak için tasarlanmış ilaçlarla etkileşime girebilir ve bu nedenle verimli çalışma sonuçlarını etkileyebilir. Mürver bağışıklık sistemini uyarabilir. Bu nedenle otoimmün bozukluğu olan bireyler, hekim önerisi olmadan kullanmamalıdır. Ayrıca kara mürverin ksantin oksidazı inhibe etme ve düzeylerini etkileme potansiyeli nedeniyle teofilin kullanan hastaların dikkatli kullanması önerilir.

Hangi yiyeceklerle kullanılmamalıdır?

Kafein ve antosiyan bakımından zengin olan ahududu, erik, kara lahana ve turp gibi besinlerin Kara mürverin etkinliğini artırdığı bazı çalışmalarda bildirilmiştir, bunlarla beraber kullanımda dikkatli olunmalıdır.

Herhangi bir yan etkisi var mı?

Önerilen dozlarda kullanılan herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Bitkinin polen, çiçek ve meyveleri alerjik potansiyele sahiptir. Meyveleri çiğ olarak tüketildiğinde veya çiçek ekstresi yüksek dozlarda kullanıldığında bulantı, kusma veya diyareye neden olabilir.

Kara mürverin toksikolojisi

Kara mürverin kök, kabuk ve yaprakları toksik ve siyanür zehirlenmesine yol açabilen sambunigrin içerir. 60 mg hidrojen siyanür (HCN) bir insanı öldürmek için yeterlidir. Bu yüzden 25 ppm’in altında HCN içeren çiçekler tüketim için uygundur. Bununla birlikte ısıl işleme tabii tutulduklarında HCN dekompoze olur ve toksik etkisini kaybeder. Ancak; ısıl işlem uygulanmamış Kara mürverin ezilmiş yapraklarından, saplarından veya meyvelerinden yapılan mürver suyu içen bireylerde gastrointestinal rahatsızlık, ishal, kusma, karın krampları ve halsizlik raporları literatürde mevcuttur.