Kara mürver (Sambucus nigra) Adoxaceae familyasında bulunan, Asya, Avrupa, Kuzey Afrika ve ABD'ye özgü bir bitki türüdür. Yuvarlak şekilli, mor-siyah renkli, 3-5 çekirdekli, küçük meyvelere sahip bir bitkidir. Vitamin ve mineral açısından oldukça zengin olan mürverin içerisinde bulunan en önemli bileşikler flavonoidler, fenolik asitler ve antosiyaninlerdir. İçerdiği bu bileşiklerin etkilerinden dolayı geleneksel tıpta uzun zamandır kullanılmaktadır.
Kara mürverin hem çiçek hem de meyveleri geleneksel tıpta profilaktik ve tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. En önemli özelliği olan antioksidan etkisini içeriğinde barındırdığı antosiyaninlerden alır. Antosiyoninler antikanserojen, bağışıklık sistem programları, antialerjik, antibakteriyel ve antiviral özellikler gösterirler. Bununla beraber Kara mürverin antiinflamatuvar, diüretik ve sekretolitik olarak; influenzada, helicobacter pyloride ve kardiyovasküler hastalıklarda kullanıldığına dair çalışmalar bulunmaktadır.
Doğal bir antioksidan olan antosiyaninin taşıyan mürverin en öne çıkan özelliklerinden birisi immünomodülatör etkisidir. Hem sağlıklı hem de hasta canlılarda savunma mekanizmalarını düzenlemeye destek olarak bağışıklık sistemini güçlendirdiği bilinmektedir.
Mürver, inflamatuar sitokinleri modüle etme yeteneğinden dolayı antiviral özelliklere sahiptir. Yapılan çalışmalar mürverin viral hastalıkların önlenmesi ve ilk tedavisi için uygun olduğunu göstermektedir. Mürverin bağışıklık sistemini aşırı uyararak sitokin fırtınası riskini artırabileceği endişesi olduğu için şu an sahip olduğumuz bilgiler Covid 19 hastalarında kullanım için yetersizdir.
Kara mürverin yüksek oranlarda antioksidan içermesi, onu grip gibi bağışıklık sistemini yoran viral kaynaklı hastalıklara karşı korunmada önemli bir noktaya getirmektedir. Bu doğrultuda yapılan laboratuvar çalışmalarında, mürver özütünün üst solunum yollarına neden olan patojenlere ve influenza virüsüne karşı potansiyel olarak antiviral ve antibakteriyel etkiler gösterdiği tespit edilmiştir.
Yapılan başka bir çalışmada, grip benzeri semptomları olan 60 kişi iki gruba ayrılmış ve bir gruba mürver şurubu verilirken diğer gruba plasebo uygulanmıştır. Kara mürver tüketen gruptaki kişilerin hastalık belirtilerinin diğer gruptan 4 gün önce düzeldiği gözlemlenmiştir.
Ayrıca, bağışıklık sisteminin yanıtını arttırıp soğuk algınlığının şiddetini, süresini ve belirtilerini azaltmasının yanı sıra viral enfeksiyonların neden olduğu üst solunum yolu rahatsızlıklarını önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olduğu çalışmalar bulunmaktadır.
Bitkinin içeriğindeki bileşiklerin birçok faydasının olmasının yanı sıra, çiğ meyveleri, yaprakları ve gövdesi zehirli olan bir bitkidir ve çiğ yenildiğinde ciddi mide problemlerine neden olabilmektedir. Hem kaliteli etken maddeye ulaşmak hem de bu gibi güvenilirlik endişeleri yaşamamak için günümüzde sıkça tüketilen eczanelerden kolayca ulaşabileceğiniz birçok gıda takviyesi formunda olan ürünü bulunmaktadır. Bu takviyeleri hekim ve eczacılarınıza danışarak ihtiyaç dahilinde kullanabilirsiniz.
Eczanelerde bir bireyin kullanımına uygun miligramlarda gerekli onaylar alınarak üretimi yapılmış olan tablet, saşe, şurup, damla ve çiğnenebilir formda takviye edici gıdaları bulunmaktadır.
Asgary S and Pouramini A, The pros and cons of using elderberry (Sambucus nigra) for
prevention and treatment of COVID-19. (2022).
Bayram HM and Öztürkcan A, Üzümsü Meyvelerin Biyoaktif Bileşenleri ile İnsan Sağlığı
Üzerine Etkileri. (2022).
Betül A, OLCAY N, and DEMİR MK, Kara Mürverin (Sambucus nigra L.) Besinsel İçeriği ve Fonksiyonel Özellikleri. (2021).
Doğan M, Güvenilir Dozu, Potansiyel Toksisitesi ve Yan Etkileriyle Kara Mürver. (2020).
GÖLDAĞ R, GÖLDAĞ ÖG, and DOĞAN M, Beslenme ve Sağlık İçin Kara Mürver’in
(Sambucus nigra L.) Önemi: Biyolojik Aktiviteleri. (2022).
He J and Giusti MM, Anthocyanins: natural colorants with health-promoting properties. (2010).
Knudsen B and Kaack K. A review of human health and disease claims for elderberry
(Sambucus nigra) fruit. in I International Symposium on Elderberry 1061. 2013.
Picon PD, et al., Randomized clinical trial of a phytotherapic compound containing
Pimpinella anisum, Foeniculum vulgare, Sambucus nigra, and Cassia augustifolia for chronic
constipation. (2010).
Santin JR, et al., Sambucus nigra: A traditional medicine effective in reducing
inflammation in mice. (2022).
Suntar IP, et al., Wound healing potential of Sambucus ebulus L. leaves and isolation of an
active component, quercetin 3-O-glucoside. (2010).
Ulbricht C, et al., An evidence-based systematic review of elderberry and elderflower
(Sambucus nigra) by the Natural Standard Research Collaboration. (2014).
Zakay-Rones Z, et al., Randomized study of the efficacy and safety of oral elderberry
extract in the treatment of influenza A and B virus infections. (2004).