KEMİK ERİMESİ (OSTEOPOROZ) HAKKINDA MERAK EDİLENLER

Yazar

Prof. Betül Okuyan

"Kemik erimesi (osteoporoz) önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır."

KEMİK ERİMESİ (OSTEOPOROZ) HAKKINDA MERAK EDİLENLER

Kemik Erimesi Nedir?

Kemik erimesi (osteoporoz), kemiklerinizi zayıflatır. Kemiklerde oluşan bu zayıflık, normalde kırık oluşturmayacak hafif travmalar (ör. hafifi bir ayak burkulması) sonucunda kemiğin kırılmasına neden olur. Bu kırıklar kalça, omurga ve el veya ayak bileklerinde olabilir. Özellikle kalça kırıkları sonucunda tek başına yürümede zorluk yaşanabilir ve hatta bakım evlerine yatış gerekebilir. Bunların yaşanmaması için osteoporozun öncelikle önlenmesi ve eğer tanı konulmuşsa da etkili ve güvenilir bir tedavi planı ile yönetimi gerekir.

Kemik Erimesi Kimlerde Gözlenir?

Bu hastalık, menopoz sonrası kadınlarda ve 65 yaş üzeri erkek ve kadınlarda gelişebilir. Osteoporoz hem erkeklerde hem de kadınlarda gözlenebilir. Dünya genelinde elli yaşın üzerindeki her üç kadından biri ve beş erkekten biri osteoporoz nedeniyle kemik kırığı yaşar.

Kemik Erimesinin Önlenmesi İçin Neler Yapılmalıdır?

Gerekli tedbirler (risk faktörlerinin varlığının araştırılması, sağlıklı diyet programları, düzenli egzersiz gibi) alınmalıdır. Yaygın risk faktörlerinden herhangi birinin sizin için geçerli olup olmadığını öğrenmek için Uluslararası Osteoporoz Birliğinin (IOF) Osteoporoz Risk Testi için tıklayınız. Sorularınız için sağlık çalışanlarına danışabilirsiniz. Bazı ilaçlar da osteoporoza neden olabilir. Kullandığınız ilaçlar arasında bu ilaçların olup olmadığını öğrenmek için hekiminize ve eczacınıza danışabilirsiniz.

Kemik Erimesi Olan Bireylerde Düşmeler Nasıl Önlenebilir?

Düşme riskini azaltma stratejileri uygulanarak düşme olasılığı azaltılabilir. Düşme riskini azaltmak için güvenli bir ev ortamı sağlanmalıdır. Evdeki halıların altında kaydırmaz desteğine sahip olduğundan emin olunmalıdır. Evde yürüyüş ortamında kablo gibi takılıp düşmenize neden olabilecek tehditleri ortadan kaldırınız. Ev içi aydınlatılmanın sağlanması önemlidir. Düşmenin önlenmesi için kauçuk tabanlı rahat ayakkabı ve terlikleri tercih ediniz. Göz muayene kontrollerinizi ihmal etmeyiniz. Bazı ilaçlar baş dönmesi gibi şikayetlere ve/veya düşme riskinizi arttıracak şikâyetlere neden olabilir. Kullandığınız ilaçlar arasında düşme riskinizi artırabilecek ilaç olup olmadığını değerlendirmesi için doktorunuza ve eczacınıza danışınız.

Kemik Erimesi Tanısı İçin Hangi Testler Yapılır?

Osteoporoz, sinsi ilerleyebilir. Hastaların çoğu osteoporoz nedenli bir kırık yaşamadıkça osteoporoz olduklarının farkında olmayabilir. Osteoporoz tanısı için kemik mineral yoğunluğu (KMY) ölçümü hekiminiz tavsiye ederse yaptırmanız gerekebilir. Bu ölçüm sırasında çift enerjili X-ray absorbsiyometri (DXA) kullanılarak yapılır. Ölçüm sırasında kemiklerinizde her santimetre kareye düşen mineral miktarı (g/cm2) ölçülür. Bu sonuç, sağlıklı, genç (20-29 yaş), sizinle aynı cinsiyette bir bireyin ortalama KMY ile karşılaştırılır. Bu sonuçlara göre osteoporoz veya osteopeni tanısı hekim tarafından konulabilir. FRAX®, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından hastalardaki kırık riskini değerlendirmek için geliştirilmiştir ve 10 yıllık kalça kırığı ve majör bir osteoporotik kırık geçirme olasılığı hesaplanabilir.

Kemik Erimesinin Önlenmesinde Hangi Yaşam Tarzı Değişiklikleri Önerilir?

Yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alınması önemlidir. Eğer besinlerle yeterince alınamıyorsa hekim önerisi ile kalsiyum ve D vitamini takviye hapları kullanılabilir. Düzenli egzersiz (ör. yürüyüş veya koşu) önerilebilir. Sigaranın bırakılması ve alkol ve kafeinin sınırlı miktarda alınması önerilir.

Kemik Erimesi Tedavisi Neleri İçerir?

Osteoporoz tedavisinde etkili, ucuz ve güvenilir ilaçlar bulunmaktadır. Hekiminiz tarafından reçete edilen ilaçları düzenli ve doğru bir şekilde kullanmanız tedavisinin etkili olması için önemlidir. Hekiminize ve eczacınıza danışmandan ilaç tedavinizi bırakmayınız. Düzenli kontroller sırasında yapılan KMY ölçümleri ile tedavi planında değişiklikler yapılabilir.