Blefarit (Kirpik dibi iltihabı) nedir ve nasıl tedavi edilir?

Blefarit nedir?

Blefarit, göz kapaklarının kenarlarının iltihaplanması ile karakterize bir hastalıktır. Meibomian bezleri, göz kapaklarının iç kısmında bulunan ve yağ salgılayan bezlerdir. Blefaritin birçok farklı nedeni olabilir ancak meibomian bezlerinin tıkanması, blefaritin en yaygın nedenlerinden biridir. Blefaritin görülme sıklığı, coğrafi bölgeye, yaşa ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, blefarit oldukça yaygın bir durumdur ve dünya çapında birçok insanı etkiler. Ancak kesin bir görülme sıklığı vermek zor olabilir çünkü birçok kişi hafif semptomlar yaşayabilir ve tıbbi yardım aramayabilir.

Belirtileri

• Göz kapaklarının kenarlarında kızarıklık veya tahriş
• Göz kapaklarının kenarlarında pullanma veya kabuklanma
• Göz kapaklarında şişlik veya hassasiyet
• Gözlerde kaşıntı veya yanma hissi
• Kirpik tabanında beyaz ya da sarımtırak kabuklanmalar
• Göz kapaklarının kenarlarında yağlı, kalın salgı birikintileri
• Kirpiklerin dökülmesi

Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bazı insanlarda daha hafif, bazılarında ise daha şiddetli olabilir.

Sebepleri nelerdir?

• Bakteriyel enfeksiyonlar: Staphylococcus aureus gibi bakteriler göz kapaklarında enfeksiyonlara yol açabilir. 
• Yağ bezlerinin tıkanması: Göz kapaklarında yer alan yağ bezleri tıkanabilir ve bu da blefarite neden olabilir. 
• Demodex akarı enfeksiyonu: Göz kapaklarında bulunan Demodex akarları bazı insanlarda blefarite neden olabilir. 
• Cilt hastalıkları: Rozasea gibi cilt hastalıkları, blefaritin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. 
• Gözyaşı problemleri: Kuru gözler veya gözyaşı bezlerinin düzensiz çalışması, blefarite zemin hazırlayabilir. 
• Alerjiler: Gözleri tahriş eden alerjenlere maruz kalma, blefaritin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
• Hormonal değişiklikler: Hormonal değişiklikler bazı insanlarda blefarite yol açabilir.

Risk faktörleri

• Yaş: Blefarit her yaşta görülebilir, ancak yaşlılık blefarit riskini artırabilir. 
• Cinsiyet: Kadınlarda ve erkeklerde eşit sıklıkta görülebilir, ancak bazı durumlarda kadınlarda daha yaygın olabilir. 
• Kirpik hijyeni: Kirpiklerin yetersiz temizliği veya hijyen eksikliği blefarit riskini artırabilir.
• Kontakt lens kullanımı: Kontakt lens kullananlar, lenslerin temizlenmesi veya kullanımıyla ilgili hijyen kurallarına uyumda eksiklik gösterirse blefarit riski artabilir. 
• Göz kapağı anatomisi: Bazı kişilerde göz kapaklarının anatomik yapısı blefaritin gelişmesine zemin hazırlayabilir.
• Cilt hastalıkları: Rosacea gibi cilt hastalıkları veya seboreik dermatit gibi cilt problemleri blefarit riskini artırabilir.

Nasıl anlaşılır?

Blefarit tanısının konulmasında ilk olarak hastanın şikayetlerinin ne zaman başladığı, şiddeti ve diğer şikayetleriyle ilişkisi gibi faktörler değerlendirilir. Göz muayenesi sırasında göz kapakları ve kirpikler görsel olarak incelenir ve biyomikroskop adı verilen bir cihaz ile bakılabilir. Göz kapaklarındaki yağ bezlerinden salgı örnekleri alınabilir ve mikroskop altında incelenebilir. Bu, blefaritin tipini belirlemeye yardımcı olabilir. Göz kapaklarının yağ salgısını ölçmek için gözyaşı testleri yapılabilir. Altta yatan başka bir durumun blefarite neden olup olmadığını belirlemek için bazı durumlarda cilt testleri veya diğer tıbbi testler de istenebilir.

Komplikasyonları

Kronik ve şiddetli blefarit, göz kapağı kenarlarında skar dokusunun oluşmasına neden olabilir. Bu durum, göz kapağının şeklinde değişikliklere ve hatta kirpiklerin doğru şekilde büyümemesine yol açabilir. Göz kapağındaki yağ bezlerinin tıkanması sonucu arpacık olarak da bilinen şalazyonlar oluşabilir. Blefaritin sürekli tekrarlanması şalazyon riskini artırır. Kirpik köklerinden yayılan bakterilerin korneaya ulaşması sonucunda göz yüzeyinde iltihaplanma olarak bilinen keratit oluşabilir. Blefaritin kronikleşmesi korneanın kurumasına ve kornea üzerinde skar dokusu oluşumuna neden olabilir. Ayrıca kronik blefarit, göz kapağı kenarlarında iltihaplanma ve skarlaşma ile sonuçlanabilir. Bu durumda göz kapağı, normal pozisyonundan dışa (ektropion) veya içe (entropion) doğru eğilebilir.

Tedavi seçenekleri

Blefaritin tedavi seçenekleri arasında; göz kapaklarının temizliği, sıcak kompres uygulamaları, göz kapaklarına masaj, göz damlası veya merhemler, oral antibiyotikler, yağ salgısını düzenleyen omega-3 içerikli besinlerin tüketilmesi, demodex akarları için çay ağacı yağı içeren göz şampuanları ve suni gözyaşı damlaları yer almaktadır. 

Gözkapağı hijyeni nasıl sağlanır?

Göz kapaklarının düzenli hijyeni, blefarit gibi göz sağlığı sorunlarını önlemek veya tedavi etmek için önemlidir. Göz kapaklarını her gün nazikçe temizlemek önemlidir. Bunun için, bebek şampuanıyla ılık suyu karıştırarak veya göz kapaklarını temizlemek için özel olarak formüle edilmiş göz kapak temizleyicilerini kullanarak bir pamuklu çubuk veya yumuşak bir bez yardımıyla göz kapakları temizlenebilir. Temizleme işleminden sonra, göz kapaklarına parmaklar ile dairesel hareketlerle hafifçe masaj yapılabilir. Sıcak kompres uygulaması, göz kapaklarındaki yağ bezlerinin tıkanıklığını açmaya yardımcı olabilir. Bu, pamuklu bir bezin ılık suya batırılarak sıkılması ve ardından göz kapaklarına uygulanmasıyla yapılabilir. Sıcak paketleri 5-10 dakika boyunca uygulayarak iltihabın ve tahrişin azalması sağlanır. Göz makyajını temizlemek göz kapaklarının sağlığını korumak için önemlidir. Her gün makyajı çıkarmak ve göz kapaklarını temizlemek, kirpik köklerinin tıkanmasını önleyebilir.

İlaç tedavileri

Antibiyotik veya kortikosteroid içeren göz damlaları veya merhemler, blefaritin iltihaplanmasını ve semptomlarını hafifletmek için reçete edilir. Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmeye yardımcı olabilirken, kortikosteroidler iltihaplanmayı azaltırlar. Kuru gözlerle ilişkili blefaritte, gözyaşı takviyeleri veya göz damlaları kullanılabilir. Bu ürünler, gözleri nemlendirir ve rahatlatır. Blefaritin iltihaplanmasını kontrol etmek için oral veya lokal olarak anti-enflamatuvar ilaçlar kullanılabilir. Bazı durumlarda, blefaritin bakteriyel nedenlerini tedavi etmek için oral antibiyotikler reçete edilebilir. 

Blefarit tekrar eder mi?

Blefarit, genellikle kronik bir durumdur ve zaman zaman tekrarlayabilir. Altta yatan nedenler tam olarak tedavi edilemezse veya tetikleyici faktörlere maruziyet devam ederse kronik blefarit ile karşılaşılabilir. Blefaritin tekrarlanmasını azaltmak için düzenli göz kapakları hijyeni önemlidir. Göz kapaklarını temizlemek, yağ bezlerinin tıkanıklığını önleyebilir ve iltihabı azaltabilir. Ayrıca, kontakt lens kullanımı durumunda lenslerin temiz ve değiştirme talimatlarına uygun şekilde kullanımı da önemlidir. Alerjik reaksiyonlar veya kuru gözler gibi diğer göz sağlığı sorunları da blefaritin tekrarlanmasını tetikleyebilir, bu nedenle bu durumların yönetimi de önemlidir.