
Bütün kozmetiklerin ambalajlarında bulunan bu içerik listesi, 1973 yılında ABD’de Personal Care Products Council tarafından belirlenmiştir. Bu listeye aynı zamanda “INCI içerik listesi” adı verilmektedir. INCI sistemi, yani “International Nomenclature of Cosmetic Ingredients” (Kozmetik İçeriklerin Uluslararası İsimlendirmesi), içerik listelerini standardize ederek bütün kozmetik üreticilerinin kozmetik içerik listesini aynı şekilde yazmasını sağlamıştır. INCI isimlendirmeleri; Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Çin, Japonya ve diğer birçok ülkede kullanılmaktadır. Birkaç istisna dışında, tüm ülkelerdeki INCI isimlendirmeleri aynıdır. INCI listesinde, 16 000'den fazla bileşen bulunmaktadır. Bu listenin amacı, tüketiciyi bilgilendirmek ve ürünlerin içerikleri konusunda daha fazla şeffaflık sağlamaktır.
INCI içerik listesi standarttır, bu listeye uyan bütün ülkelerde içerik isimlendirmeleri standart bir şekilde yapılır. Örneğin, Avrupa'da üretilen ve Türkiye’de üretilen bir ürünün içerik listesi yazılırken aynı kurallara uyulur. AB 76/768/EEC sayılı Kozmetik Direktifine göre, kozmetik ürünlerin içerik listesini INCI sistemine göre belirtmek zorunludur. Bu zorunluluk, Türkiye Kozmetik Yönetmeliğinde de yer almaktadır.
İçerik listesi okurken, bazı küçük detayları bilmek önemlidir.
- İçeriklerin sıralaması vardır, konsantrasyonu en yüksek olan içerikler ilk sıralarda, en düşük olanlar ise son sıralarda belirir. Yani ilk birkaç içerik, formülün ana bileşenleridir
- %1’den düşük konsantrasyonda olan içeriklerde sıralama zorunluluğu yoktur, rastgele yazılabilir.
- Latince ve İngilizce isimler kullanılır; bitkisel içerikler Latince bilimsel adıyla yazılır, kimyasal bileşenler ise İngilizce adlarıyla belirtilir.
İçerik listesi okurken, bu bilgileri göz önünde bulundurarak daha bilinçli seçimler yapabiliriz.
- Ürünün ana bileşenleri (listenin en başında yer alan içerikler)
- Üründe kullanılan aktifler (retinol, C vitamini gibi)
- Üründe bulunan alerjenler (limonen, linalool vb.)
- Üründe bulunan, hassaslık yaratabilecek içerikler (alcohol denat, parfüm gibi)
- Üründe kullanılan diğer bileşenler (koruyucular, yardımcı maddeler vb.)
İçerik listesi okumayı öğrenerek, cildimize en uygun ürünleri seçebiliriz. Cildimizde hassaslık yarattığını düşündüğümüz ya da bildiğimiz bileşenler varsa, onlardan kaçınabiliriz. Ayrıca, yalnızca ürünün pazarlamasına güvenmek yerine, detaya inerek daha bilinçli tercihler yapabiliriz.
İçerik listesine bakarak, bir üründe yeterli miktarda aktif olup olmadığına karar veremeyiz. Bu formülatörlerin işidir ve aktif miktarı çok dikkatli bir şekilde belirlenir. Bazı aktifler, yüksek dozlarda cildi irite edebileceğinden, düşük miktarlarda kullanılabilir. Bu ürünün etkisiz olduğu anlamına gelmez. Ayrıca, eğer cildiniz hassas değilse veya herhangi bir içeriğe alerjiniz yoksa, alerjenlerden veya hassaslık yaratabilecek içeriklerden kaçınmanız gerekmez.
İçerik listesi okumak eğer ilginizi çekmiyorsa, elbette kendinizi zorlamamalısınız. Ancak, kozmetik ürün seçerken daha bilinçli tercihler yapabilmek istiyorsanız, içerik listesi okumayı öğrenmek seçimlerinizde çok yardımcı olacaktır. Ayrıca, kozmetik ürünlerde kullanılan içeriklerin kalitesi, kararlılığı (ne kadar süre bozulmadan dayanabildiği) ve biyoyararlanımı (vücudun kullanılan içerikten ne kadar yararlandığı) da önemli olduğu için, içerik listesi okumayı bilmek ve bu konuya ilgi duymak daha yararlı seçimler yapabilmenizi sağlayacaktır.
- Ürünün içeriği, ürün iddialarıyla uyumlu mu? (Örn: vegan bir üründe, hayvan kaynaklı bir içerik olmamalı)
- Üründe, cildimi tahriş edebilecek bir içerik bulunuyor mu? (Örn: hassas ciltliyseniz, alcohol denat ilk sıralarda yer almamalı)
- Üründe hangi aktifler kullanılmış? (Örn: cildinize iyi gelen aktifleri, kullandığınız ürünler aracılığıyla deneme-yanılma yoluyla belirleyebilirsiniz)
- Üründe kullanılan aktif formları ne kadar kararlı? Cilt tarafından kullanılabiliyor mu? (Bu tip bilgileri, internet araştırması yaparak birkaç saniyede bulabilirsiniz, ancak bu konuya ilgi duymuyorsanız bu kadar detaya inmenize gerek yoktur.)
İçerik listesine bakarak bir ürünün vegan olup olmadığını anlayabiliriz. Vegan bir üründe aşağıdaki bileşenler bulunmamalıdır:
- Balmumu (beeswax/cera alba)
- Bal (honey)
- Propolis
- Salyangoz müsini (snail secretion filtrate)
- Lanolin (lanolin, lanolin oil)
- Keratin
- Kolajen (collagen)
- Elastin
- İpek proteini (silk protein, silk amino acids)
- Squalene
- Carmine (CI 75470, Cochineal)
- Guanine
- Hyaluronik asit
- Stearik asit
- Retinol
Bu içeriklerin elbette bitkisel alternatifleri mevcuttur ve vegan iddiası olan ürünlerde bitkisel kaynaklı hammaddeler kullanılır.
Elbette, hamilelerin kaçınması gereken içeriklere karşı dikkat edebilirsiniz veya hamileler için özel üretilmiş kozmetiklere yönelebilirsiniz. Aşağıdaki içerikler hamilelik döneminde kullanılmamalıdır:
- Retinoidler (A vitamini ve türevleri - retinol, retinil, retinal, tretinoin…)
- Hydroquinone (cilt beyazlatıcı bir aktif)
Ayrıca, hamile kişiler için, profesyoneller tarafından önerilen uygulamalar şöyledir:
- Kullanılan kozmetik ürünlerin sayısı, kullanım sıklığı ve uygulama miktarı azaltılabilir.
- Kısa içerik listesi olan, parfümsüz ve durulanabilir, basit ürünler tercih edilebilir.
- Esansiyel yağların kullanımından kaçınılabilir.
- Güvenilir sertifikası olan ürünler tercih edilebilir (Örn: Cosmebio, Ecocert, Cosmos, Natrue)
Eğer hassas bir cildiniz varsa, doğru ürün seçimi çok önemlidir. Hassas ciltlere uygun ürünlere yönelerek iritasyon riskini düşürebilirsiniz. Ayrıca, aşağıdaki yüksek iritasyon potansiyeli taşıyan bileşenlerden kaçınmak da sizin için yararlı olabilir:
- Parfum/Fragrance
- Alerjenler (Amyl Cinnamal, Amylcinnamyl Alcohol, Anise Alcohol, Benzyl Alcohol, Benzyl Benzoate, Benzyl Cinnamate, Benzyl Salicylate, Cinnamal, Cinnamyl Alcohol, Citral, Citronellol, Coumarin, Eugenol, Farnesol, Geraniol, Hexyl Cinnamal, Hydroxycitronellal, Hydroxyisohexyl 3-Cyclohexene Carboxaldehyde, Isoeugenol, Limonene, Linalool, Methyl 2-Octynoate, Evernia Furfuracea Extract, Evernia Prunastri Extract, Alpha-Isomethyl Ionone, Butylphenyl Methylpropional)
- Bazı sürfaktanlar formülde tek başına kullanılırsa iritasyona sebep olabilir (SLS, SLES, cocoamidopropyl betaine…)
- Bazı renklendiriciler (p-Phenylenediamine, CI 19140, CI 42090)
- Bazı güneş filtreleri (Oxybenzone, avobenzone, octocrylene)
- Bazı esansiyel yağlar (çay ağacı yağı, lavanta yağı, nane yağı, okaliptüs yağı)
Böyle bir durum söz konusu değildir. T.C. Sağlık Bakanlığı’nın kozmetik ürünler için hazırlanmış “Güvenlik Değerlendirmesine İlişkin Kılavuzunun birinci maddesinde belirtilmiştir:
“Kozmetik Yönetmeliğinin 6. maddesi gereğince piyasaya arz edilen bir kozmetik ürün, normal ve üretici tarafından öngörülebilen şartlar altında uygulandığında veya ürünün sunumu, etiketlenmesi, kullanımına dair açıklamalara veya üretici tarafından sağlanan bilgiler dikkate alınarak önerilen kullanım şartlarına göre uygulandığında, insan sağlığı açısından güvenli olmalıdır”. Bu kural, Avrupa Birliği için de geçerlidir. Bu nedenle, kozmetik ürünlerde belirli dozlarda kullanılan, bilimsel olarak güvenliği kanıtlanmış ve toksikolojik testlere tabii tutulmuş içeriklerin insan sağlığına bir zararı yoktur.
Aşağıdaki tabloda, kozmetik ürünlerde kullanılan içeriklerin kategorisini ve ne işe yaradığını, INCI adıyla örnekler vererek açıkladım. Bu tablo, içerik okumayı öğrenme yolculuğunda eminim çok işine yarayacaktır.
İçerik kategorisi | Ne işe yarar? | Örnek INCI adı |
Çözücüler | Kozmetik formüllerinin homojen bir şekilde karışmasını, aktiflerin çözünmesini ve formül stabilitesini sağlar. | Aqua, alcohol denat, dipropylene glycol, 1,2-hexanediol, 1,3-propanediol… |
Emülsifikatörler | Su ve yağ fazlarının karışmasını sağlar. | Cetearyl alcohol, glyceryl stearate, behenyl alcohol, PEG-100 stearate, lecithin, polyglyceryl-4-oleate, PEG-7 hydrogenated castor oil… |
Yumuşatıcılar | Cildi yumuşatmaya yardımcı olur. | Shea butter, squalane, caprylic/capric triglyceride… |
Nemlendiriciler | Cilt nemini korumaya yardımcı olur. | Glycerine, sodium hyaluronate, propylene glycol, sorbitol, urea, sodium PCA… |
Aktifler | Ürünün ana işlevini yerine getirir. | Ascorbic acid, salicylic acid,niacinamide, panthenol, retinol… |
Kıvam arttırıcılar | Ürünün kıvamını ayarlamaya yardımcı olur. | Xanthan gum, carbomer, hydroxyethylcellulose… |
UV filtreleri | Güneşin zararlı ışınlarından korur. | Titanium dioxide, avobenzone, Ethylhexyl methoxycinnamate, zinc oxide… |
Performans arttırıcılar | Ürünün performansını arttırır veya dokusunu iyileştirmeye yardım eder. | Sodium polyacrylate, calcium sodium borosilicate, dimethicone (and) dimethicone/vinyl dimethicone crosspolymer, cellulose… |
Parfümler | Ürüne koku verir. Alerjen içerebilir. |
Parfum/Fragrance |
Renk vericiler | Ürüne renk verir. | CI 77491, ultramarines, yellow 5 lake… |
pH düzenleyiciler | Ürünün asidik/bazik dengesini ayarlar. | Citric acid, sodium hydroxide, lactic acid… |
Şelatlayıcılar | Formülde metal iyonlarını bağlayarak stabiliteyi arttırır. | Disodium EDTA, tetrasodium glutamate diacetate… |
Koruyucular | Üründe mikroorganizma üremesini ve bozulmayı engeller. | Phenoxyethanol, sodium benzoate, potassium sorbate, benzyl alcohol |
1.Eylül Eroğlu, Kozmetik Sırları Postcast https://open.spotify.com/show/7BC0bWbFzkv0Er4p4czlrF?si=d4be4a810d574ace
2.Bozzo P, Chua-Gocheco A, and Einarson A, Safety of skin care products during pregnancy. (2011).
3.Ekstein SF and Hylwa S, Sunscreens: A Review of UV Filters and Their Allergic Potential. (2023).
4. T.C. Sağlık Bakanlığı Kozmetik Mevzuatı https://www.titck.gov.tr/faaliyetalanlari/kozmetik/kozmetik-mevzuati
5. Marie C, et al., Use of Cosmetic Products in Pregnant and Breastfeeding Women and Young Children:
Guidelines for Interventions during the Perinatal Period from the French National College of Midwives. (2022)