Soğuk algınlığı en yaygın ve çok sayıda solunum yolu virüsünün neden olduğu kompleks bir insan hastalığıdır.
200’den fazla virüs türü soğuk algınlığına neden olabilir. En yaygını bu iki gruptan birine aittir:
Rinovirüsler
Koronavirüsler
Soğuk algınlığı virüsü tipik olarak havadaki damlacıklar, enfekte burun salgıları veya kirlenmiş nesneler ile doğrudan temas yoluyla bulaşır. Çok sayıda ve farklı virüsler soğuk algınlığına neden olduğundan dolayı ardı ardına birçok kez soğuk algınlığına sahip olmak mümkündür. Soğuk algınlığına neden olan virüsler burun zarını ve boğazı etkileyerek boğaz ağrısı, burun akıntısı ve hapşırma gibi semptomlara neden olurlar.
Hastalarda tipik olarak;
- Burun tıkanıklığı
- Burun akıntısı
- Boğaz ağrısı
- Öksürük
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Düşük dereceli ateş mevcuttur.
Semptomlar genellikle virüs bulaşından birkaç gün sonra başlar ve bazı belirtiler 10-14 gün sürebilir.
- Antihistamin ve dekonjestan içeren bir otc ürün kullanmak öksürüğün azalmasına ve daha rahat nefes almaya yardımcı olabilir.
- Baş ağrısı ve vücut ağrısı için ibuprofen ve paracetamol içeren ağrı kesici ilaçlar yardımcı olabilir.
- Burun tıkanıklığını giderici spreyler rahat nefes alabilmek için yardımcı olabilir.
- Çinko içeren pastiller belirtilerin azalması ve soğuk algınlığının hızlı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olabilir. Ancak semptomlar başladıktan 24 saat içinde kullanılmaya başlanmalıdır.
- Her gün C vitamini almak hastalanmanızı engellemez ancak soğuk algınlığınızın daha hızlı geçmesine yardımcı olacaktır.
- Antibiyotikler virüsleri öldürmediği için faydalı değildir.
- Dekonjestan içermeyen antihistaminikler
- Antiviraller
- Deksmetorfan ve guaifenesin gibi öksürük kesici ilaçlar
- Kodein
- Ekinezya
- Tuzlu su içeren burun spreyleri
- Kortizonlu burun spreyleri
- Parasetamol ve ibuprofen içeren ağrı kesici ilaçlar
- Asetilsistein: Mukolitik asetilsistein iki yaş ve üzeri çocuklarda altı ila yedi gün sonra öksürüğü güvenli bir şekilde azaltabilir.
- İpratropyum: İntranazal ipratroyum çocuklarda burun akıntısını azaltabilir. Beş yaşından küçük çocuklarda kullanılmamalıdır.
- Bal öksürüğe iyi gelir ancak bir yaşından küçük çocuklarda kullanılmamalıdır.
- Tuzlu su içeren burun spreyi burun akıntısı ve tıkanıklığına yardımcı olur.
- Güney Afrika sardunyası adı verilen bitkisel ilaç öksürüğe ve çocuğunuzun rahat nefes almasına yardımcı olabilir.
- Mentol içeren solüsyon ile masaj yapmak öksürüğe ve çocuğunuzun rahat nefes almasına yardımcı olabilir. Ancak bazı çocukların hoşlanmadığı kadar güçlü bir kokusu vardır. İki yaş ve üzeri çocuklarda kullanılabilir.
- Antibiyotikler virüslere etkili olmadığından dolayı yararlı değildir.
- Kodein
- Ekinezya
- Reçetesiz satılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları (dört yaş ve altı çocuklarda düşük etki ve önemli ölüm oranları nedeni ilişkisi nedeniyle otc ürünler kullanılmamalıdır.
- Buhar, buğu
- Kortizonlu burun spreyleri
- Vitamin D
Soğuk algınlığı virüslerinin yayılmasını azaltmanın tek faydalı yolu, doğru el yıkama tekniği ve yüz maskelerini kullanmak; yıkanmamış ellerle gözlere, burna ve ağza dokunmamak, sağlık hizmeti verilen yerlerde önlük ve tek kullanımlık eldivenler kullanmak ve hastalardan uzak durmaktır.
İyi el hijyeni çocuk ve yetişkinlerde en etkili ve pratik korunma yoludur. El dezenfektanı kullanımı, el yıkamaktan daha koruyucudur ve semptomların daha kısa sürmesi ve daha az okula devamsızlık ile ilişkilidir. Elleri günde birkaç kez en az 15 ila 30 saniye yıkamak hastalığı önlemeye yardımcı olabilir. Normal sabun antibakteriyel sabun kadar etkilidir.
Soğuk algınlığı olan çoğu insan bir veya iki hafta sonra kendini daha iyi hissedecektir. Ancak hasta olan bazı kişilerde bronşit ve zatürre gibi hastalıklar gelişebilir. Bu durum bağışıklık sistemi zayıflamış astım veya diğer solunum yolu rahatsızlığı olan kişilerde daha yaygındır.
- Nefes almakta zorluk veya hızlı nefes alma
- Sıvı kaybı
- 4 günden uzun süren ateş
- İyileşme olmadan 10 günden fazla süren semptomlar
- Ateş ve öksürük gibi iyileşen ancak daha sonra tekrar oluşan veya kötüleşen semptomlar
- Kronik tıbbi durumların kötüleşmesi
- Sizde veya çocuğunuzda sizi endişelendiren bu gibi durumlar olduğunda mutlaka tıbbi yardım için iletişime geçilmelidir.
Aiello AE, Coulborn RM, Perez V, et al. Effect of hand hygiene on infectious disease risk in the community setting: a meta-analysis. Am J Public Health. 2008;98(8):1372-1381.
AlBalawi ZH, Othman SS, Alfaleh K. Intranasal ipratropium bromide for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2013(6):CD008231.
Atzl I, Helms R. A short history of the common cold. In: Eccles R, Webber O, editors. Common cold. Basel: Birkhauser Verlag; (2009). p. 1–21.
Chalumeau M, Duijvestijn YC. Acetylcysteine and carbocysteine for acute upper and lower respiratory tract infections in paediatric patients without chronic broncho-pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2013(5):CD003124.
Chamberlain AN, Halablab MA, Gould DJ, et al. Distribution of bacteria on hands and the effectiveness of brief and thorough decontamination procedures using non-medicated soap. Zentralbl Bakteriol. 1997;285(4):565-575.
"Common Colds: Protect Yourself and Others" CDC. 6 October 2015. Archived (https://web.archive.org/web/20160205062000/http://www.cdc. gov/features/rhinoviruses/) from the original on 5 February 2016. Retrieved 4 February 2016
Common Cold Risk Factors ,Medically reviewed by Deborah Weatherspoon, Ph.D., MSN — By The Healthline Editorial Team — Updated on August 13, 2019
De Sutter AI, van Driel ML, Kumar AA, et al. Oral antihistamine-decongestant-analgesic combinations for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2012(2):CD004976.
Dyer DL, Shinder A, Shinder F. Alcohol-free instant hand sanitizer reduces elementary school illness absenteeism. Fam Med. 2000;32(9):633-638.
Hay AD, Anderson E, Ingle S, et al. Respiratory tract infections in children in the community: prospective online inception cohort study. Ann Fam Med. 2019;17(1):14-22.
Hemilä H, Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2013(1):CD000980.
Hemilä H, Chalker E. The effectiveness of high dose zinc acetate lozenges on various common cold symptoms: a meta-analysis. BMC Fam Pract. 2015; 16:24.
Holmes PW, Barter CE, Pierce RJ. Chronic persistent cough: use of ipratropium bromide in undiagnosed cases following upper respiratory tract infection. Respir Med. 1992;86(5):425-429.
Hübner NO, Hübner C, Wodny M, et al. Effectiveness of alcohol-based hand disinfectants in a public administration: impact on health and work performance related to acute respiratory symptoms and diarrhoea. BMC Infect Dis. 2010; 10:250.
Jefferson T, Del Mar CB, Dooley L, et al. Physical interventions to interrupt or reduce the spread of respiratory viruses. Cochrane Database Syst Rev. 2011(7):CD006207.
Katharıne C. Degeorge, MS, Danıel J. Ring, AND Sarah N. Dalrymple. Treatment of the Common Cold.Am Fam Physician. 2019;100(5):281-289
Kenealy T, Arroll B. Antibiotics for the common cold and acute purulent rhinitis. Cochrane Database Syst Rev. 2013(6):CD000247.
Murdoch DR, Slow S, Chambers ST, et al. Effect of vitamin D3 supplementation on upper respiratory tract infections in healthy adults: the VIDARIS randomized controlled trial. JAMA. 2012;308(13):1333-1339.
Nazif Elaldı. Common Cold and Influenza. Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları AD, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, SİVAS. Turkiye Klinikleri J Int Med Sci. 2005;1(28):6-18
Oduwole O, Udoh EE, Oyo-Ita A, et al. Honey for acute cough in children. Cochrane Database Syst Rev. 2018(4):CD007094.
Pauling L. Vitamin C and the common cold. San Francisco: W.H. Freeman and Company; (1970). p. 122.
Ronald Eccles. Common cold.Front Allergy. 2023 Jun 22; 4:1224988. doi: 10.3389/falgy.2023.1224988. eCollection 2023.PMID: 37426629
Science M, Johnstone J, Roth DE, et al. Zinc for the treatment of the common cold: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. CMAJ. 2012;184(10):E551-E561.
Smith SM, Schroeder K, Fahey T. Over-the-counter (OTC) medications for acute cough in children and adults in community settings. Cochrane Database Syst Rev. 2014(11):CD001831.
Spurling GK, Del Mar CB, Dooley L, et al. Delayed antibiotic prescriptions for respiratory infections. Cochrane Database Syst Rev. 2017(9):CD004417.
U.S. Food Drug Administration. Use caution when giving cough and cold products to kids. Accessed November 21, 2018.
Wong T, Stang AS, Ganshorn H, et al. Combined and alternating paracetamol and ibuprofen therapy for febrile children. Cochrane Database Syst Rev. 2013(10):CD009572.
